44: Boiling your bannocks 44: Air do bhonnagan a ghaoil
Litir shìmplidh sheachdaineach do luchd-ionnsachaidh le clàr-fuaime, tar-sgrìobhadh is eadar-theangachadh. A simple weekly letter to Gaelic learners with audio, transcription and translation.
Tha an litir bheag ag obrachadh leis an fhaclair. Tagh an taba ‘teacsa Gàidhlig’ agus tagh facal sam bith san teacsa agus fosglaidh am faclair ann an taba ùr agus bidh mìneachadh den fhacal ann. The little letter is integrated with the dictionary. Select the tab ‘Gaelic text’ and choose any word and the dictionary will open and you will see the English explanation of the Gaelic word.
Air do bhonnagan a ghaoil
Nochd iomadh leabhar math Gàidhlig an-uiridh. ’S e deagh bhliadhna a bh’ ann airson leabhraichean Gàidhlig. Am measg nan leabhraichean bha fear a tha làn rannan cloinne. Tha e math do chloinn agus do phàrantan. Agus do luchd-ionnsachaidh!
’S e an tiotal a th’ air “Air do bhonnagan a ghaoil”. Chaidh a chur ri chèile le Tormod Caimbeul. Tha Tormod à Nis ann an Leòdhas. Tha dà cheud gu leth duilleag ann. Agus tha dealbhan brèagha ann.
Tha cuid de rannan coltach ri rannan Beurla. Mar eisimpleir an rann Beurla:
Seagull, seagull, sit on the sand,
It’s never good weather when you’re on land
Agus seo ann an Gàidhlig:
Fhaoileag, fhaoileag, taobh an cuan,
Na faiceam thu air talamh cruaidh:
Air talamh cruaidh ma nì thu fois,
Bidh gaoth is dìle tighinn na chois.
Canaidh mi sin a-rithist:
Fhaoileag, fhaoileag, taobh an cuan,
Na faiceam thu air talamh cruaidh:
Air talamh cruaidh ma nì thu fois,
Bidh gaoth is dìle tighinn na chois.
A bheil sibh eòlach air “Four and Twenty Blackbirds” ann am Beurla? Uill, seo an dearbh rud ann an Gàidhlig. Chan e blackbirds a th’ ann an Gàidhlig, ach starlings – druidean:
Seinn port na sia sg’inn,
Mo phòcaid làn sìol-cur;
Ann am broinn a’ bhonnaich mhòir
Bha còrr is fichead druid;
Nuair dh’fhosgladh am bonnach suas
’S a sheinn na h-eòin le spìd,
Nach b’ e siud an truinnsear brèagh’,
Ga chur air beulaibh rìgh.
Bha ’n rìgh an taigh an ionmhais
A’ cunntadh suas nan sgillinn;
Bha bhanrigh anns a’ chùlaist
Ag ithe mìr is mil air;
Bha ’n t-searbhant anns a’ ghàrradh
Cur aodach air an ròp –
Nuas druid dhubh le sgreuch
Is spìon i dhith an t-sròn.
Seo an rann a-rithist, rud beag nas luaithe. Bhuamsa, an t-seachdain seo, beannachd leibh:
Seinn port na sia sg’inn,
Mo phòcaid làn sìol-cur;
Ann am broinn a’ bhonnaich mhòir
Bha còrr is fichead druid;
Nuair dh’fhosgladh am bonnach suas
’S a sheinn na h-eòin le spìd,
Nach b’ e siud an truinnsear brèagh’,
Ga chur air beulaibh rìgh.
Bha ’n rìgh an taigh an ionmhais
A’ cunntadh suas nan sgillinn;
Bha bhanrigh anns a’ chùlaist
Ag ithe mìr is mil air;
Bha ’n t-searbhant anns a’ ghàrradh
Cur aodach air an ròp –
Nuas druid dhubh le sgreuch
Is spìon i dhith an t-sròn.
Faclan is abairtean: nochd iomadh leabhar math Gàidhlig an-uiridh: many good Gaelic books appeared last year; ’s e deagh bhliadhna a bh’ ann:it was a good year; rannan cloinne: nursery rhymes; chaidh a chur ri chèile le Tormod Caimbeul:it was compiled by Norman Campbell; fhaoileag, fhaoileag, taobh an cuan: seagull, seagull, beside the ocean (strictly speaking, it should be taobh a’ chuain); na faiceam thu air talamh cruaidh:don’t let me see you on hard land; ma nì thu fois: if you rest; bidh gaoth is dìle tighinn na chois:wind and rain will come with it; an dearbh rud: the same thing; seinn port na sia sg’inn: sing the tune of six pennies (sgillinnean); mo phòcaid làn sìol-cur: my pocket full of planting-seed; ann am broinn a’ bhonnaich mhòir:inside the big cake; bha còrr is fichead druid: there were more than twenty starlings; nuair dh’fhosgladh am bonnach suas:when the cake was opened up; ’s a sheinn na h-eòin le spìd: and the birds sang with haste; nach b’ e siud an truinnsear brèagha:wasn’t that the lovely plate: ga chur air beulaibh rìgh: to put [being put] in front of a king; bha an rìgh [ann] an taigh an ionmhais: the king was in the counting house [treasury]: a’ cunntadh suas nan sgillinn: counting up the pennies; bha [a’] bhanrigh anns a’ chùlaist: the queen was in the parlour; ag ithe mìr is mil air: eating bread with honey on it; bha an t-searbhant anns a’ ghàrradh:the servant was in the garden; [a’] cur aodach air an ròp: putting clothes on the washing line; nuas druid dhubh le sgreuch:down [came] a black starling with a screech; is spìon i dhith an t-sròn; and plucked off her [the] nose; bhuamsa: from me (emphatic).
Download the text of this week's letter as a PDF:Thoir a-nuas Litir mar PDF:
PDF documents are especially suited for printing out. Most computers can open PDF files, but if you have problems viewing them you may need to install reader software such as Tha faidhleachan PDF gu sònraichte math airson clò-bhualadh. Tha e furasta gu leòr do chuid de choimpiutairean faidhleachan PDF fhosgladh, ach ma tha trioblaid agad ‘s dòcha gum biodh e feumail bathar-bog mar Adobe Acrobat Reader. fhaighinn.
Litir do Luchd-ionnsachaidh
This letter corresponds to Tha an Litir seo a’ buntainn ri Litir do Luchd-ionnsachaidh 348
Podcast
BBC offers this litir as a podcast: Visit the programme page for more info and to download or subscribe. Tha am BBC a’ tabhainn seo mar podcast. Tadhail air an duilleag-phrògraim airson barrachd fiosrachaidh no airson podcast fhaighinn