18: Lullabies 18: Ceòl cadail
Litir shìmplidh sheachdaineach do luchd-ionnsachaidh le clàr-fuaime, tar-sgrìobhadh is eadar-theangachadh. A simple weekly letter to Gaelic learners with audio, transcription and translation.
Tha an litir bheag ag obrachadh leis an fhaclair. Tagh an taba ‘teacsa Gàidhlig’ agus tagh facal sam bith san teacsa agus fosglaidh am faclair ann an taba ùr agus bidh mìneachadh den fhacal ann. The little letter is integrated with the dictionary. Select the tab ‘Gaelic text’ and choose any word and the dictionary will open and you will see the English explanation of the Gaelic word.
Ceòl cadail
O chionn ghoirid bha mi ag innse dhuibh mu choileach. Coileach glas air a’ Chomraich. Bha an coileach a’ gairm air an oidhche. Bha e a’ dèanamh fuaim. Bha e a’ cumail daoine nan dùisg. Is bha na daoine mì-thoilichte. Chaidh òran a sgrìobhadh mu dheidhinn. ’S e Òran a’ Choilich an t-ainm a th’ air.
Nuair a tha thu a’ campachadh, tha thu a’ cluinntinn a h-uile càil. Chan eil an teanta a’ cumail fuaimean a-mach. Tha thu a’ cluinntinnn caoraich a’ mèilich. Tha thu a’ cluinntinn coileach a’ gairm. Is, gu dearbh, tha thu a’ cluinntinn companach a’ dèanamh srann! Tha fuaimean mar sin a’ cur dragh oirnn, nach eil?
Chan eil fuaim uisge a’ cur dragh oirnn, ge-tà. Tha sin a’ còrdadh rinn. Ma tha sinn a’ campachadh ri taobh allt no ri taobh eas, tha am fuaim a’ còrdadh rinn. Ma tha sinn a’ campachadh air a’ chladach tha fuaim na mara a’ còrdadh rinn. Tha sinn a’ faighinn cadal math air an oidhche.
’S e ceòl cadail a tha sinn ag ràdh ri fuaim mar sin. Ceòl cadail. Fuaim a tha a’ cur cadal ort. Fuaim binn. Ceòl cadail. Seo agaibh abairt à Beàrnaraigh Na Hearadh: ’S math an ceòl cadail e, uisge bragadaich air àirigh. ’S math an ceòl cadail e, uisge bragadaich air àirigh.
Tha an abairt seo annasach. Anns a’ chuid as mò de bhothain-àirigh bha mullach de sgràthan agus fraoch. Cha robh uisge a’ dèanamh bragadaich air. Cha robh idir. Ach bha na bothain-àirigh aig muinntir Bheàrnaraigh eadar-dhealaichte.
Bha Beàrnaraigh ro bheag airson àirighean. Ach bha àirighean aig na daoine air eileanan eile. Eileanan a bha gun sluagh. Chaidh na daoine a-null ann an eathraichean. Bha seòl aca. No bha cainb-theàrra (no tarpaulin) aca anns an eathar. Bha iad a’ cur sin air mullach a’ bhothain. Agus bha an t-uisge a’ dèanamh bragadaich air.
Thuirt muinntir Bheàrnaraigh gun robh an seòl no cainb-theàrra a’ cumail an uisge a-mach. Ach gu robh iad a’ leigeil ceòl a-steach. Ceòl cadail. Tha mi an dòchas nach bi e ro fhada mus cluinn sibh fhèin ceòl cadail air an oidhche. Mar sin leibh an-dràsta.
Faclan is abairtean: bha mi ag innse dhuibh mu choileach: I was telling you about a cockerel; coileach glas air a’ Chomraich: a grey cockerel in Applecross; bha an coileach a’ gairm: the cockerel was crowing; bha e a’ cumail daoine nan dùisg: he was keeping people awake; chaidh òran a sgrìobhadh mu dheidhinn: a song was written about him; a’ campachadh: camping; a h-uile càil: everything; caoraich a’ mèilich: sheep bleating; gu dearbh, tha thu a’ cluinntinn companach a’ dèanamh srann: indeed, you hear a companion snoring; tha fuaimean mar sin a’ cur dragh oirnn: noises like that annoy us; ri taobh allt no ri taobh eas: beside a burn or beside a waterfall; fuaim na mara: the sound of the sea; ’s e ceòl cadail a tha sinn ag ràdh ri fuaim mar sin: we call a noise like that sleep-music; abairt à Beàrnaraigh Na Hearadh: a phrase from Berneray Harris (or Uist); ’s math an ceòl cadail e, uisge [a’] bragadaich air àirigh: good sleep-music is water pattering on the shieling; anns a’ chuid as mò de bhothain-àirigh: in most shieling bothies; bha mullach de sgràthan agus fraoch: there was a roof of sods and heather; cha robh uisge a’ dèanamh bragadaich: rain wasn’t making a pattering noise; eadar-dhealaichte: different; eileanan a bha gun sluagh: islands without a population; seòl: a sail; cainb-theàrra:tarpaulin; gun robh an seòl a’ cumail an uisge a-mach: that the sail was keeping the water out; a’ leigeil ceòl a-steach: letting music in; tha mi an dòchas nach bi e ro fhada: I hope it isn’t too long; mus cluinn sibh fhèin ceòl cadail air an oidhche: before you yourself hear sleep-music at night; mar sin leibh an-dràsta: cheerio, just now.
Download the text of this week's letter as a PDF:Thoir a-nuas Litir mar PDF:
PDF documents are especially suited for printing out. Most computers can open PDF files, but if you have problems viewing them you may need to install reader software such as Tha faidhleachan PDF gu sònraichte math airson clò-bhualadh. Tha e furasta gu leòr do chuid de choimpiutairean faidhleachan PDF fhosgladh, ach ma tha trioblaid agad ‘s dòcha gum biodh e feumail bathar-bog mar Adobe Acrobat Reader. fhaighinn.
Litir do Luchd-ionnsachaidh
This letter corresponds to Tha an Litir seo a’ buntainn ri Litir do Luchd-ionnsachaidh 322
Podcast
BBC offers this litir as a podcast: Visit the programme page for more info and to download or subscribe. Tha am BBC a’ tabhainn seo mar podcast. Tadhail air an duilleag-phrògraim airson barrachd fiosrachaidh no airson podcast fhaighinn